Không chỉ gây tổn hại sức khỏe, quyền lợi người tiêu dùng, tình trạng này còn khiến các doanh nghiệp chân chính điêu đứng khi sản phẩm bị làm giả, bày bán công khai giữa “chợ mạng”.

Hàng giả biến tướng tinh vi

Chỉ cần gõ từ khóa đơn giản như “đồng hồ Rolex”, “túi LV”, “giày Gucci”, “dép Adidas” trên Shopee, người tiêu dùng dễ dàng bắt gặp hàng loạt kết quả với mức giá rẻ bất ngờ, chỉ từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng. Trong khi hàng chính hãng có giá từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng, thì “bản sao” trên sàn chỉ bằng một phần nhỏ, thậm chí rẻ hơn hàng trăm lần.

Đáng lo ngại, những sản phẩm này được quảng bá như hàng thật, với hình ảnh bắt mắt, mô tả “xịn sò” và hàng loạt đánh giá ảo. “Biết là không chính hãng nhưng với giá vài trăm nghìn mà nhìn giống thật, sinh viên ít tiền như bọn em vẫn mua dùng. Có lần hàng dùng được một hai năm, nhưng cũng có lúc nhận về thì có mùi hóa chất nặng, đi vài lần là hỏng”, Ngọc Linh, sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ.

Không chỉ trên các sàn lớn, hàng giả còn lan rộng sang TikTok, Facebook. Người bán thậm chí sử dụng thủ thuật làm mờ logo, chỉnh sửa hình ảnh, hoặc livestream ẩn nhãn hiệu để qua mặt kiểm duyệt.

Thời gian qua, lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều vụ việc nghiêm trọng. Điển hình, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 1 Hà Nội từng thu giữ hàng nghìn mỹ phẩm, nước hoa giả mạo Dior, Lacome, Dolce&Gabbana tại một kho hàng ở phố Hàng Giấy. Tháng 7, QLTT số 22 phối hợp Công an phường Xuân Đỉnh phát hiện hơn 91.000 sản phẩm mỹ phẩm vi phạm. Mới đây, QLTT số 2 tiếp tục thu giữ 350 áo khoác gắn nhãn The North Face giả mạo và hơn 1.000 đôi dép gắn nhãn Adidas, Crocs tại các điểm kinh doanh không đăng ký.

Doanh nghiệp khốn đốn

Nạn hàng giả không chỉ làm méo mó môi trường kinh doanh mà còn trực tiếp “đánh cắp” công sức của các doanh nghiệp. Bà Nguyễn Thị Diễm Hằng – Giám đốc Vinanutrifood cho biết: “Sau gần 2 năm nghiên cứu, chúng tôi mới đưa ra sản phẩm cần tây Green Beauty. Nhưng chỉ sau thời gian ngắn, hàng giả đã xuất hiện tràn lan trên Shopee với giá chỉ bằng một nửa”.

Tập đoàn Thiên Long cũng nhiều lần “kêu cứu” vì bút, văn phòng phẩm bị làm nhái tràn lan trên Shopee, Lazada, TikTok, ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu và uy tín thương hiệu. Công ty Yến sào Khánh Hòa cảnh báo, thị trường nước yến giả “loạn” chẳng khác gì vụ sữa giả trước đây, nhiều sản phẩm quảng cáo chứa 70% yến nhưng kiểm định thực tế chưa tới 1%.

Hệ lụy không chỉ về tài chính. Hàng giả còn đe dọa trực tiếp sức khỏe và an toàn người tiêu dùng: mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả gây dị ứng; nước yến kém chất lượng dẫn tới rối loạn tiêu hóa; sạc điện thoại nhái tiềm ẩn nguy cơ chập cháy. Nhiều người mua phải hàng kém chất lượng không biết khiếu nại ở đâu, bởi gian hàng có thể “bốc hơi” sau một đêm, sàn TMĐT né tránh trách nhiệm, còn doanh nghiệp thật không thể hỗ trợ.

Theo số liệu của QLTT Hà Nội, chỉ trong tháng 8 vừa qua, lực lượng này đã kiểm tra 599 vụ, xử lý 578 vụ vi phạm, chuyển cơ quan điều tra 5 vụ, thu nộp ngân sách 11,6 tỷ đồng. Trong đó, riêng lĩnh vực TMĐT có 43 vụ bị xử lý với số tiền phạt hơn 1,1 tỷ đồng.

Siết chặt quản lý để “làm sạch” môi trường số

Trước thực trạng phức tạp, nhiều giải pháp được đưa ra. Các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh cần định danh người bán, áp dụng biện pháp truy xuất nguồn gốc hàng hóa để quy trách nhiệm rõ ràng. Ông Nguyễn Bình Minh – Trưởng Ban phát triển nguồn lực (Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam) cho rằng đây là “hàng rào mềm” nhưng đủ sức ngăn chặn hàng giả, tạo môi trường kinh doanh trực tuyến lành mạnh.

Đại tá Thành Kiên Trung (Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an Hà Nội) đề xuất phải kết hợp với ngân hàng, đơn vị trung gian thanh toán để truy vết dòng tiền từ tài khoản, ví điện tử – vốn là “chân rết” hỗ trợ cho giao dịch hàng giả. Sở Công Thương Hà Nội cũng kiến nghị siết quản lý mạng xã hội, tăng cường hệ thống tra cứu và kiểm soát chặt chẽ luồng hàng qua dịch vụ chuyển phát nhanh, COD.

Ngày 15/5, Thủ tướng đã ký Công điện số 65/CĐ-TTg, phát động đợt cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Công điện nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ quan trọng, lâu dài, cần sự vào cuộc thường xuyên, toàn diện, liên tục của cả hệ thống chính trị.

Thủ tướng giao Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, nhận diện và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân sản xuất, buôn bán hàng giả. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm trong khâu quản lý, kiểm định, kiểm soát lưu thông, xử lý nghiêm mọi hành vi tiếp tay, bao che, tiêu cực. Quan điểm được quán triệt là: “Xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực; không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Phương Anh