Hải đăng Đá Lát là trạm khó khăn vất vả nhất, nguy hiểm nhất vì chỉ được xây dựng lắp ghép như nhà giàn chứ không kiên cố như các trạm hải đăng thông thường. Hóa ra do điều kiện địa chất, không như hải đăng tại các đảo khác ở Trường Sa, hải đăng Đá Lát từ trước đến nay vốn dĩ chỉ đơn giản như vậy.
Anh Xuân bảo, nhìn xa thì thế nhưng ngọn hải đăng ấy cũng cao đến 42 mét. Trong khung thép ấy, chỗ trực của 5 anh em tổ đèn chon von như lính nhà giàn hết năm này qua tháng khác. Những mùa mưa bão, cốc nước đặt trên bàn rung bần bật như chực đổ, sao nó cũng giống khung nhà thép của các anh giữa biển đến thế.
 |
Ở Trường Sa, ngoài hải đăng Đá Lát, Tiên Nữ cũng là trạm vất vả. Do đặc thù dẫn đường, các trạm hải đăng thường nằm ở những vùng xa xôi hẻo lánh đầu luồng đầu lạch, nếu ở đất liền thì cũng nằm ở những mũi nhô ra biển. Ở Tiên Nữ, từ trạm hải đăng sang nơi bộ đội đóng quân là khoảng cách 5 cây số. Ở Đá Lát thì gần đảo hơn, chỉ vài trăm mét nhưng gần đấy mà cũng xa vì mỗi bộ phận mỗi việc, chỉ khi có việc chung mới gặp nhau. Tết đến anh em đi xuồng sang đón năm mới với đơn vị chốc lát rồi lại trở về “tổ chim nhỏ”.
Quanh năm suốt tháng ở biển, mỗi lần về đất liền với anh Đỗ Trường Xuân là một lần lạ lẫm, là một lần làm quen lại với mọi thứ. Mỗi lần về lại thấy con lớn lên, khác trước. Lần đầu anh ra đảo con trai đầu mới đẻ, rồi cao dần đến gối, đến hông, đến ngực bố… Và cũng như nhiều người đàn ông khác, nhìn bố mẹ, vợ con vất vả, tủi thân, lo toan mọi việc mỗi dịp lễ Tết, anh Xuân không khỏi chạnh lòng. Nhìn những thiệt thòi ấy của hậu phương, anh vẫn chấp nhận để vượt qua.
– “Đã là bộ đội hay làm việc ở biển đảo là anh em ai cũng xác định tư tưởng tốt, luôn trong tâm thế khắc phục khó khăn, nếu không thì sẽ không thể vững vàng để làm nhiệm vụ”, anh Xuân bảo tôi.
 |
Cơn mưa đã kết thúc. Khi mưa dứt đất trời như được thanh lọc, trong trẻo và tươi mát. Anh em ở đảo cho biết, mỗi lần trời mưa như một dịp để mọi thứ tái sinh, không chỉ cây cối trên đảo mà chính họ cũng như được tưới tắm, phục hồi lại.
Công việc của những người dù không mang màu áo lính, nhưng đã có mặt nơi tiền đồn Tổ quốc không chỉ ngày một, ngày hai mà là cả hành trình dài theo năm tháng. Đời người hữu hạn giữa biển cả muôn trùng dài theo năm tháng, đo đếm bằng những cái tết xa nhà. Bởi tết thì tàu bè vẫn chạy, vẫn cần những ngọn đèn định hướng, soi đường chỉ lối.
Rồi những cái tết cứ nối nhau, cho đến giờ anh Xuân cũng chẳng nhớ mình đã ăn bao nhiêu cái tết giữa trùng khơi, anh chỉ nhớ riêng ở Đá Lát anh đã ăn bốn cái tết ở đây. Lúc nào cũng thế, trạm hải đăng luôn luôn là 5 người, người này về thì người kia ra, thay nhau trực chiến giữ lửa cho đèn biển đêm đêm quay tròn quét những dải ánh sáng như gieo niềm tin trên mặt biển.
 |
Bây giờ hải đăng Đá Lát mới được xây dựng lại, khang trang bề thế, chờ bàn giao và nghiệm thu xong tổ đèn của anh Xuân sẽ dọn sang “nhà mới”. Không còn cảnh “tổ chim” chon von trên biển giữa phong ba bão tố nữa thì cũng là lúc anh Xuân chuẩn bị nghỉ hưu.
Điều kiện làm việc của anh em trực hải đăng tại Đá Lát tới đây sẽ được cải thiện khi chuyển sang trạm mới được xây dựng kiên cố và chắc chắn, mọi vất vả, nguy hiểm sẽ được khắc phục ít nhiều, nhưng khoảng cách vời vợi giữa đảo và đất liền, giữa muôn trùng sóng và tổ ấm bình yên ở quê nhà thì vẫn là thứ bất biến. Nhưng không vì thế mà thiếu đi những “thợ lính” sẵn sàng hiện diện ở nơi này.
 |
Tôi để từ “thợ lính” trong ngoặc kép vì thực chất họ không phải là những người lính, cũng không thuộc sự quản lí của các đơn vị quân đội nhưng những cống hiến của họ, sự thiệt thòi của họ cũng chẳng khác biệt những người lính đảo là bao.
Trên con tàu nhỏ chuyển tiếp ra Tàu KN 290 để rời vùng biển Đá Lát, trong một khoảnh khắc, hình ảnh hai ngọn hải đăng dưới ánh mặt trời sau mưa trên vùng biển dịu êm như một sự đối sánh về một hành trình của hệ thống đảm bảo hàng hải trên biển của Việt Nam. Nó cũng giống như một ẩn dụ về cơ đồ đất nước trong những kiếm tìm, vượt thoát để vững bước tới tương lai. Trong hành trình ấy có những đóng góp âm thầm của những người “lính thợ” và cả những người “thợ lính”.
 |
 |