Tăng lương để cải thiện đời sống công nhân

Làm công nhân (CN) tại công ty chuyên may túi xách suốt 7 năm nhưng đến nay cuộc sống của chị Trịnh Thị Cẩm Tú (quận Gò Vấp, TP HCM) còn khó khăn. Nếu như giai đoạn trước năm 2021, thu nhập của chị đạt mức 10 triệu đồng/tháng khi làm việc với năng suất cao thì nay chỉ còn 2/3 do lương cơ bản không được điều chỉnh thường xuyên trong khi đơn hàng ít, doanh nghiệp (DN) không tăng ca.

Cần tính toán hợp lý

Theo chị Tú, trước đây, khi làm ăn thuận lợi, chủ DN cũng rất thiện chí, vừa duy trì tăng lương tối thiểu (LTT) theo lộ trình của Chính phủ vừa tăng đơn giá sản phẩm vào các thời điểm giá xăng, điện, hàng hóa, thực phẩm tăng vọt để bù trượt giá cho CN.

Điều này phần nào bù đắp thu nhập cho họ trong các giai đoạn khó khăn. Nhưng từ năm 2022, việc tăng đơn giá không còn được áp dụng, DN chỉ điều chỉnh lương khi LTT vùng tăng. Nhất là từ sau dịch bệnh, việc tăng lương cũng không điều chỉnh hằng năm mà kéo dài 1,5 – 2 năm/lần khiến người lao động (NLĐ) rơi vào thế khó.

Lương giảm trong khi còn đang ở trọ và phụng dưỡng mẹ già nên mọi khoản chi chị Tú đều phải cân nhắc. Chị không dám mua sắm, đi chơi, giải trí, hầu hết thời gian chỉ ở nhà máy và nhà trọ. “Tôi rất đồng tình với các phương án về mức điều chỉnh mà Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất và mong rằng thời điểm điều chỉnh sẽ càng sớm càng tốt để chia sẻ khó khăn với NLĐ” – chị Tú bày tỏ. 

Đây cũng là nguyện vọng chung của đa số CN, nhất là CN ngoại tỉnh, phải ở trọ, mỗi tháng dành khoảng 30% thu nhập cho các khoản chi “cứng” như nhà trọ, điện, nước.

Liên quan đến các đề xuất điều chỉnh LTT vùng, bà Trần Thị Gái, Trưởng Phòng Nhân sự Công ty TNHH Sambu Vina Sports (huyện Hóc Môn, TP HCM), cho rằng nên thực hiện điều chỉnh LTT vùng từ ngày 1-7-2025. Theo bà Gái, mức tăng từ 6% – 7% là phù hợp, còn mức tăng 9,2% mà Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất tuy đáp ứng kỳ vọng của NLĐ nhưng sẽ gây khó cho DN.

Chẳng hạn như ở công ty của bà, gần đây tình hình sản xuất – kinh doanh gặp nhiều khó khăn do đơn hàng giảm, trong khi các loại chi phí sản xuất đều tăng. Bên cạnh đó, để đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn ngày càng cao của khách hàng, công ty phải đầu tư để nâng cấp, sửa chữa nhà máy khá tốn kém. Vậy nên nếu mức tăng lương cao kèm theo khoản tăng về chi phí đóng bảo hiểm, DN sẽ thêm gánh nặng.

Đứng ở góc độ NLĐ, hiện chi phí sinh hoạt như tiền thuê trọ, giá cả các mặt hàng thiết yếu, điện, xăng… liên tục tăng cao, nếu mức tăng lương được điều chỉnh kịp thời sẽ giúp NLĐ bớt khó khăn, cuộc sống ổn định hơn. “Tuy nhiên, mức tăng lương cũng cần tính toán hợp lý để hài hòa lợi ích của cả NLĐ và DN” – bà Gái nói.

Kéo giảm chênh lệch

Liên quan đến vấn đề áp dụng LTT vùng, Bộ Nội vụ vừa đề xuất Chính phủ phân cấp cho UBND cấp tỉnh quyết định lựa chọn địa bàn cấp xã để áp dụng cụ thể mức LTT vùng đối với NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động.

Theo Bộ Nội vụ, mỗi địa phương có điều kiện kinh tế – xã hội, mức sống, chi phí sinh hoạt khác nhau, cùng một tỉnh, thành phố, khu vực trung tâm có chi phí sống cao hơn vùng ven, vùng nông thôn hoặc miền núi nên cần áp dụng mức LTT khác nhau. 

Việc giao UBND tỉnh quyết định cụ thể địa bàn cấp xã để áp dụng mức LTT sẽ bảo đảm phù hợp thực tế, NLĐ được trả lương xứng đáng với điều kiện làm việc, sinh hoạt tại địa phương mình sinh sống. Qua đó, giúp thu hẹp bất bình đẳng vùng miền, tránh tình trạng một số nơi bị thiệt thòi do áp dụng mức lương không sát thực tế.

Đề xuất này nhận được nhiều sự đồng tình từ các DN, cán bộ Công đoàn, NLĐ. Bà Trần Thị Bích Ngọc – cán bộ nhân sự một DN may mặc tại quận Bình Thạnh, TP HCM – cho biết công ty có 3 nhà máy tại 3 địa bàn khác nhau, áp dụng 3 mức LTT vùng khác nhau dẫn đến một số CN thắc mắc về việc cùng làm một công việc nhưng mức chênh lệch về thu nhập lẫn mức đóng BHXH.

Theo bà Ngọc, cùng với sự phát triển kinh tế, mức sống của NLĐ tại khu vực áp dụng mức LTT vùng IV ngày càng cao, mức LTT vùng theo quy định không còn phù hợp. “Vì vậy, tôi rất đồng tình với đề xuất phân cấp cho UBND cấp tỉnh quyết định lựa chọn địa bàn cấp xã để áp dụng cụ thể mức LTT vùng. Điều này bảo đảm LTT vùng sát với thực tế, việc điều chỉnh cũng sẽ nhanh chóng hơn” – bà Ngọc bày tỏ.

Ông Nguyễn Ngọc Tráng, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Sản xuất – Kinh doanh Sơn Kim (TP Thủ Đức, TP HCM), cũng rất hoan nghênh đề xuất của Bộ Nội vụ về việc phân cấp cho UBND cấp tỉnh được quyền quyết định địa bàn cấp xã áp dụng mức LTT vùng.

“Mỗi tỉnh, thành đều có sự chênh lệch rõ rệt giữa khu vực trung tâm và vùng ven, giữa thành thị và nông thôn, miền núi. Việc phân định linh hoạt theo đặc thù kinh tế – xã hội địa phương sẽ giúp chính sách tiền lương sát thực tế hơn, công bằng, hạn chế tình trạng cùng làm một công việc nhưng mức sống lại chênh lệch đáng kể do áp dụng mức lương chưa phù hợp” – ông Tráng nói.

Ông cũng kỳ vọng nhà nước sớm có thêm những chính sách hỗ trợ thiết thực hơn, như giảm thuế thu nhập cá nhân, ưu đãi tín dụng cho DN có chính sách an sinh tốt hoặc hỗ trợ nhà ở, học phí cho con CN. Khi cả 3 bên nhà nước – DN và Công đoàn cùng chung tay, mục tiêu cải thiện đời sống NLĐ sẽ không chỉ là kỳ vọng, mà sẽ từng bước trở thành hiện thực.