Làng mộc Kim Bồng, một thương hiệu gắn liền với phố cổ Hội An (Quảng Nam) suốt hơn 600 năm lịch sử, đã trải qua nhiều thăng trầm. Tuy nhiên, nhờ nỗ lực không ngừng của các thế hệ truyền nhân, nghề mộc truyền thống này vẫn được gìn giữ và phát triển.
Nghệ nhân Huỳnh Sướng (56 tuổi), truyền nhân đời thứ 13 của gia tộc họ Huỳnh, nổi lên như một nhân tố quan trọng, có công lớn trong công cuộc “hồi sinh” làng nghề.
Nghệ nhân Huỳnh Sướng, người dẫn dắt bao thế hệ của làng nghề mộc Kim Bồng (Ảnh: Ngô Linh).
Với nụ cười hồn hậu và chất giọng Quảng Nam gần gũi, ông Sướng chia sẻ về niềm say mê nghề mộc đã ăn sâu vào huyết quản. Sau nhiều năm bôn ba làm ăn, ông quyết định trở về quê hương, cùng cha vực dậy xưởng mộc truyền thống của gia đình.
Năm 1996, khi nghề mộc Kim Bồng nhận được sự hỗ trợ từ UNESCO và UBND thành phố Hội An để tái thiết, nghệ nhân Huỳnh Sướng đã có một quyết định mang tính bước ngoặt.
Ông thuyết phục cha mình, nghệ nhân Huỳnh Ry, phá bỏ quan niệm chỉ truyền nghề trong nội tộc, mở rộng việc giảng dạy và truyền nghề cho những thanh niên có niềm đam mê và nhiệt huyết.
“Nghề mộc khá kén người làm, chỉ những ai thực sự tâm huyết, kiên trì và sáng tạo không ngừng nghỉ mới gắn bó được lâu dài. Với tư duy của thế hệ trẻ, tôi tin rằng rồi đây tên tuổi của nghề mộc Kim Bồng sẽ tiếp tục vươn xa, phát triển mạnh hơn nữa”, ông Sướng chia sẻ.
Nghệ nhân Huỳnh Sướng bên tác phẩm “Cội nguồn” chạm khắc 1.000 con rồng (Ảnh: Ngô Linh).
Những nỗ lực này đã được đền đáp xứng đáng khi tháng 6/2016, nghề mộc Kim Bồng chính thức được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo tính toán của ông Huỳnh Sướng, làng mộc Kim Bồng có hơn 200 thợ đang làm việc tại 20 cơ sở.
Tại xưởng của mình, ông Sướng vẫn duy trì phương thức sản xuất thủ công là chính, đảm bảo mỗi sản phẩm mộc không chỉ giữ được nét đẹp truyền thống mà còn đạt độ tinh xảo, bắt mắt.
Theo ông Sướng, nghề mộc không quá khó cũng không quá dễ, điều cốt yếu là người thợ phải có tình yêu và niềm đam mê mãnh liệt. Bên cạnh đó, sự thăng hoa và sáng tạo là yếu tố không thể thiếu để “thổi hồn” vào từng tác phẩm.
Nghệ nhân Huỳnh Sướng hướng dẫn du khách trải nghiệm chạm khắc mộc tại cơ sở (Ảnh: Ngô Linh).
Ông nhấn mạnh: “Chỉ có sáng tạo mới giúp sản phẩm mộc truyền thống trở nên mới mẻ, đa dạng, nâng cao giá trị và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Dù phát triển theo xu hướng thời đại, mộc truyền thống vẫn phải được giữ gìn, bảo tồn và phát huy”.
Xưởng mộc của ông hiện tạo việc làm ổn định cho 10 lao động địa phương với mức lương 15 triệu đồng/người/tháng. Hàng năm, cơ sở còn nhận thi công hàng chục công trình kiến trúc, trùng tu, tạo thêm việc làm thời vụ cho 20-50 lao động khác.
Ghi nhận những đóng góp không ngừng nghỉ, năm 2013, ông Huỳnh Sướng đã được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú.
Và mới đây nhất, Chủ tịch nước đã ký quyết định phong tặng ông Huỳnh Sướng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân, vinh danh những cống hiến xuất sắc của ông trong việc giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ.